Co to jest latarka czołowa?
Latarka to przyrząd, który służy do oświetlania zaciemnionych miejsc - znamy ją doskonale. Najpowszechniejsze obecne latarki elektryczne (na baterie lub akumulatory) są produkowane od wielu lat w różnych wariantach. Niekiedy można je spotkać nawet jako dodatek do zapalniczek lub w formie breloczków do kluczy. Mają jednak pewną wadę.
Otóż obsługa latarki, niezależnie od jej kształtu i masy, wymaga użycia ręki. To powoduje, że jedna z naszych kończyn jest zajęta wyłącznie trzymaniem źródła światła. W sytuacji, kiedy chcemy coś zrobić, np. odkręcić zapieczoną śrubę pod maską naszego samochodu, staje się to dużym utrudnieniem.
Latarkę można wprawdzie przymocować prowizorycznie, używając do tego sznurka, taśmy klejącej lub magnetycznego zaczepu, ale ta opcja ma dwie wady. Po pierwsze, nie przemieszcza się, więc raz ustawiona będzie cały czas świecić w to samo miejsce. Jeżeli chcemy chociaż na chwilę obejrzeć jakiś detal w innym świetle, musimy ją zdemontować. Po drugie, nie zawsze jest do czego ją przymocować lub niekoniecznie możemy liczyć na pomoc innej osoby.
Jako ratunek w takich sytuacjach powstały latarki czołowe. Pełnią dokładnie tę samą funkcję, lecz są mocowane do głowy, na czole - stąd ich nazwa. Nadaje im to kilku ciekawych cech, których nie mają zwykłe, ręczne źródła światła.
Przede wszystkim, nie musimy się martwić o dłoń zajętą wyłącznie trzymaniem latarki. Tę funkcję pełnią elastyczne paski opinające głowę lub kask, do której jest przymocowana. Jedyne, do czego potrzebujemy rąk, to jej uruchomienie, wyłączenie lub zmiana położenia. I to nie zawsze.
Po drugie, świeci zawsze “przed nami”. Nie tam, gdzie skierowany jest nasz wzrok, ponieważ głowa może być zwrócona na wprost kiedy patrzymy na bok. Sprawne używanie tego źródła światła wymaga przystosowania się do tej drobnej niedogodności, ale korzyści są znacznie większe! Jeżeli przekręcimy głowę, wiązka światła z latarki również się przesunie, bez konieczności ingerencji w jej mocowanie.
Jeszcze jedna, ważna sprawa: czołówka może ułatwić poruszanie się nocą po bezdrożach, na przykład w górach lub w lesie. Potencjalne zagrożenia, jak wyrwa w ziemi, nierówność gruntu czy spłoszone zwierzę powodują, że lepiej mieć obie ręce w pogotowiu.
Na co zwrócić uwagę?
Latarki czołowe, jak każde urządzenie, cechuje się pewnymi parametrami. Przyjrzyjmy się im, aby móc wybrać te, które są dla nas najistotniejsze:
- rodzaj źródła światła,
- strumień świetlny i jego regulacja,
- kąt świecenia,
- masa i gabaryty,
- sposób mocowania,
- rodzaj zasilania i czas pracy,
- wodoszczelność.
Rodzaj źródła światła
Jeszcze do niedawna w latarkach, również czołowych, można było znaleźć żarówki. Dzisiaj zostały niemal całkowicie wyparte przez diody LED, które są znacznie bardziej energooszczędne, a przez to wydzielają mniej ciepła. Warto, aby urządzenie przymocowane do głowy nie grzało się nadmiernie, prawda?
Strumień świetlny i jego regulacja
Podaje się go w lumenach, jednostka [lm]. Im więcej, tym jaśniej świeci nasza latarka. Wydawać by się mogło, że należy dążyć do maksymalizacji tego parametru, co nie jest prawdą. Owszem, podczas poszukiwań w lesie czy w jaskini, należy mieć do dyspozycji możliwie silne źródło światła, lecz inaczej sprawa wygląda podczas naprawy np. zepsutego gniazdka elektrycznego. Skupienie wzroku na małym obiekcie, znajdującym się tuż przy oczach będzie niemożliwe, jeżeli zostanie oświetlony potężnym snopem światła. Analogiczna sytuacja ma miejsce podczas czytania mapy pod namiotem.
Dlatego część latarek czołowych ma możliwość regulacji jasności. Zazwyczaj odbywa się to poprzez przestawienie przełącznika odpowiedzialnego za jej włączanie. Można łatwo przyciemnić snop światła, jeżeli akurat zachodzi taka potrzeba.
Niektóre latarki nie mają podanej wartości strumienia świetlnego, a moc diody LED - w watach [W]. Im większa, tym jaśniej świeci (w przybliżeniu).
Kąt świecenia
Podawany jest w stopniach [°]. Im większy, tym bardziej rozproszona jest wiązka światła. Mówiąc potocznie: latarka świeci na boki, jej światło jest bardziej rozproszone. Jeżeli jest mały, wiązka jest stosunkowo wąska, ale sięga dalej.
Niektóre latarki czołowe, podobnie jak ich ręczne odpowiedniki, mają możliwość regulacji kąta świecenia. Ta funkcja nosi często nazwę “zoom”.
Masa i gabaryty
Tutaj nie ma czego objaśniać - przyrząd noszony na głowie powinien być możliwie mały i lekki. Docenią to zwłaszcza sportowcy, dla których każdy gram zbędnego balastu jest utrudnieniem. Ale nie zawsze.
Latarki czołowe, które mają małe gabaryty, są trudne w obsłudze w grubych rękawicach albo kiedy ma się ręce ubrudzone smarem. Ciężko się je zakłada oraz przełącza. Dodatkowo, czas świecenia może być wydłużony poprzez użycie większej liczby bardziej pojemnych akumulatorów.
Sposób mocowania
Typowe latarki czołowe są mocowane na głowie przy pomocy pasków. Są one elastyczne, więc można nimi objąć czaszkę na tyle mocno, aby nasze źródło światła trzymało się pewnie. Jednak niekiedy latarka musi być przymocowana do kasku, który chroni głowę przed urazami. W takich sytuacjach jej sposób mocowania musi uwzględniać tę ewentualność.
Rodzaj zasilania i czas pracy
Zazwyczaj latarki czołowe są zasilane bateriami typu “paluszek” w rozmiarze AA (R6) lub AAA (R3). Komplet takich baterii pozwala na kilka - kilkadziesiąt godzin pracy, w zależności od poboru prądu przez sprzęt oraz jakości użytych ogniw.
Inaczej sprawa wygląda, jeżeli latarka ma wbudowany akumulator. Trzeba pamiętać o jego naładowaniu, ponieważ nie ma możliwości szybkiej wymiany rozładowanego źródła energii. Za to taka latarka może mieć mniejsze gabaryty (brak miejsca zajmowanego przez koszyk baterii) oraz dłuższy czas pracy, w porównaniu z egzemplarzem zasilanym bateriami. Ładowanie z reguły odbywa się poprzez wbudowane gniazdo USB. Niektóre latarki mają wymienne akumulatory.
Wodoszczelność
Podczas pracy w suchych pomieszczeniach, ta funkcja będzie jedynie miłym dodatkiem. Ale w wilgotnych miejscach, na przykład na rybach nad wodą czy w lesie zalewanym przez deszcz, odpowiednia klasa wodoszczelności to podstawa. W przypadku sprzętu dla nurków wręcz nieodzowna!
Klasę wodoszczelności podaje się jako ostatnią cyfrę w symbolu IPxy, np. IP65. Pierwsza oznacza pyłoszczelność. Im wyższy numer, tym bardziej odporne jest dane urządzenie, a szczegóły można znaleźć w odpowiednim dokumencie (stopień ochrony IP, norma PN-EN 60529). W przypadku sprzętu nurkowego, można też znaleźć informację o maksymalnej głębokości zanurzenia (w metrach).
Przegląd produktów
Na rynku znajduje się wiele różnych rodzajów czołówek. Każda z nich znajdzie zastosowanie w innym miejscu. Zwróćmy uwagę na kilka z nich.
Prosta i tania
Taka latarka przyda się każdemu! Wystarczy zwykła awaria zasilania, aby uświadomić sobie, jak bardzo może być przydatna, a zwłaszcza majsterkowiczom. Zajrzenie do skrzynki bezpieczników, prosta naprawa samochodu czy znalezienie zagubionych kluczy w stercie szpargałów na campingu stanie się zdecydowanie prostsze.
Zasila się ją z trzech baterii AAA i ma możliwość redukcji jasności o połowę. Wbudowana czerwona dioda LED może pełnić np. rolę alarmową lub ostrzegawczą. Jest na tyle lekka i mała, że można ją włożyć do kieszeni, a deklarowana wodoszczelność sprawi, że nie odmówi współpracy po pierwszym upadku na wilgotny mech.
Z dodatkowymi funkcjami
A gdyby latarka czołowa miała… wbudowany czujnik ruchu? Do jej obsługi w ogóle nie byłyby potrzebne ręce! Mogłaby również pełnić rolę podręcznego oświetlenia np. korytarza w nocy, kiedy nastąpiła przerwa w dostawie elektryczności.
Ma mocną diodę LED (3 W), przez co świeci jaśniej, ale jej czas pracy jest krótszy. Posiada wbudowany akumulator o pojemności 1200mAh ładowany przez gniazdo micro USB. Wspomniany czujnik ruchu można odpowiednio skonfigurować przy użyciu przełącznika.
Bardzo jasna
Taka latarka przyda się miłośnikom górskich wędrówek oraz odkrywcom grot i zapomnianych obiektów. Ma mocną diodę LED (10W) oraz możliwość regulacji kąta świecenia.
Co ciekawe, dwa akumulatory litowo-jonowe mają typowy rozmiar 18650 i można je wymieniać. Zatem wystarczy zabrać ze sobą zapasowe, naładowane akumulatory i w razie potrzeby wymienić je na świeże.
Dla aktywnych
Szeroki kąt świecenia przyda się tym, którzy muszą bezustannie patrzeć pod nogi. Mowa o biegaczach i rowerzystach. Skupiony, wąski snop światła jest dla nich mało przydatny - lepiej, aby latarka czołowa emitowała światło możliwie rozproszone. Ma przez to nieduży zasięg świecenia, lecz takie światło przyda się również elektrykom podczas pracy w obiektach odłączonych od zasilania.
Taki sprzęt jest zasilany bateriami AAA i ma regulowaną moc świecenia. Dodatkowo, tę latarkę można pochylić do przodu.
Podsumowanie
Latarki czołowe to temat, który kryje wiele rozwiązań technologicznych, niekiedy bardzo zaawansowanych. Technologia LED oraz rozwój innych dziedzin elektroniki umożliwiły stworzenie źródła światła, które bardzo dobrze odpowiada naszym potrzebom.