Serwisy partnerskie:
Close icon
Serwisy partnerskie

Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 20: Oscylatory

Article Image
Słowo oscylator pochodzi od łacińskiego słowa „oscillare”, które oznacza falować lub wibrować. Oscylatory to obwody generujące wahania napięcia, zwykle sinusoidalne.
1. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 1: Od mikroprocesorów do mikrokontrolerów 2. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 2: Układy scalone 3. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 3: Tranzystory 4. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 4: Półprzewodniki mocy 5. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 5: Diody elektroluminescencyjne (Light Emitting Diodes) 6. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 6: Transoptory 7. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 7: Monochromatyczne wyświetlacze LCD 8. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 8: Mikrofony 9. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 9: Źródła prądowe 10. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 10: Wszystko o kondensatorach 11. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 11: Ujemne sprzężenie zwrotne i historia wzmacniaczy operacyjnych 12. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 12: Tranzystory MOSFET 13. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 13: Elementy o nieliniowej rezystancji 14. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 15: Obwody mostkowe 15. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 16: Wzmacniacze jedno- i dwutranzystorowe 16. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 17: Generatory sygnału na wzmacniaczach operacyjnych 17. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 18: Czujniki Halla 18. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 19: Czujniki ciśnienia 19. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 20: Oscylatory 20. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 21: Czujniki temperatury 21. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 22: Konwersja analogowo-cyfrowa 22. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 23: Filtry dolnoprzepustowe
Rozwiń cały spis treści Zwiń spis treści

Najpierw kilka informacji teoretycznych

Ogólny schemat blokowy. Zgodnie ze schematem blokowym przedstawionym na poniższym rysunku, oscylator składa się ze wzmacniacza, pętli sprzężenia zwrotnego, układu ograniczenia amplitudy oraz filtra częstotliwości. Zadaniem sprzężenia zwrotnego jest dostarczenie części sygnału wyjściowego na wejście wzmacniacza, przy czym sygnał ten jest w fazie z wyjściem. To powoduje zwiększenie amplitudy sygnału wyjściowego, a zatem i wejściowego. Ten sygnał wejściowy jest ponownie wzmacniany przez wzmacniacz, a część wzmocnionego sygnału jest ponownie podawana w fazie do wejścia. Bez ograniczenia amplitudy sygnał wyjściowy osiągnąłby wartości skrajne, między masą, a napięciem zasilania, a przejście od jednego stanu do drugiego byłoby bardzo szybkie. Obwód ograniczenia zapewnia, że sygnał na wyjściu stabilizuje się na pewnej maksymalnej wartości, co zapobiega tym zniekształceniom i tworzy ładną sinusoidę na wyjściu. Filtr częstotliwości pozwala wybrać jedną częstotliwość spośród wielu, która to zostanie skierowana do pętli sprzężenia zwrotnego, a następnie wzmocniona (bez filtra układ oscylowałby na częstotliwości wynikającej z pasożytniczych pojemności, indukcyjności i rezystancji użytych elementów i układu połączeń – przyp. tłum.).

Warunki oscylacji. Aby obwód oscylował, muszą być spełnione dwa ważne warunki:

Warunek amplitudy

Oscylacja powstaje i będzie utrzymywana wtedy i tylko wtedy, gdy wzmocnienie obwodu jest co najmniej równe 1. Wyraża to wzór:

K·A≥1

gdzie K jest współczynnikiem sprzężenia, A zaś jest wzmocnieniem wzmacniacza. Jeśli K jest mniejsze niż A-1, obwód nie będzie oscylować po włączeniu. Jeśli spowodujesz oscylację obwodu z powodu impulsu zewnętrznego, sygnał na wyjściu będzie powoli, ale sukcesywnie zanikał.

Warunek fazy 

Część napięcia wyjściowego musi pojawić się w fazie na wejściu obwodu. Wyraża to wzór:

φ=0°

Warunek amplitudy. Nie jest trudno spełnić warunek amplitudy. Można przecież ustawić bardzo wysokie wzmocnienie. Ma to jednak tę wadę, że obwód się nasyci, co pociąga za sobą duże zniekształcenia. W rzeczywistości, po rozpoczęciu oscylacji, warunek musi zostać dostosowany do K·A=1.

Można to zrobić tylko za pomocą obwodu automatycznej regulacji wzmocnienia. W końcu nigdy nie można wyregulować wzmocnienia tak dokładnie, aby warunek amplitudy był spełniony w każdej sytuacji.

Warunek fazy. Warunek fazy można spełnić, włączając obwód rezonansowy w sprzężeniu zwrotnym lub na wyjściu wzmacniacza. Częstotliwość, przy której obwód będzie oscylował, zależy tylko od właściwości tego obwodu rezonansowego.

Warunek jest taki, że obwód ten ma przesunięcie fazowe 0° tylko dla jednej częstotliwości. Można używać zarówno obwodów RC, jak i LC. Obwodów RC używa się zazwyczaj w oscylatorach niskich częstotliwości, obwodów LC zaś w w układach wysokiej częstotliwości.

Zasilanie szeregowe lub równoległe. Napięcie zasilania obwodu oscylatora może być dostarczane szeregowo lub równolegle z obwodem rezonansowym. W przypadku zasilania szeregowego tranzystor, obwód rezonansowy i zasilacz są połączone szeregowo zgodnie ze schematem na poniższym rysunku. Wadą tej metody jest to, że przez cewkę obwodu rezonansowego przepływa prąd stały, który może wpływać na właściwości magnetyczne rdzenia cewki. Jeśli ten prąd stały doprowadziłby rdzeń cewki do nasycenia rdzenia magnetycznego, indukcyjność cewki zmieniłaby się, a wraz z nią oczywiście częstotliwość. Kondensator C3 zapewnia skuteczne odsprzęgnięcie napięcia AC obwodu rezonansowego od zasilania, izolując ten obwód od reszty układu.

Aby przeczytać ten artykuł kup e-wydanie
Kup teraz
1. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 1: Od mikroprocesorów do mikrokontrolerów 2. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 2: Układy scalone 3. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 3: Tranzystory 4. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 4: Półprzewodniki mocy 5. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 5: Diody elektroluminescencyjne (Light Emitting Diodes) 6. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 6: Transoptory 7. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 7: Monochromatyczne wyświetlacze LCD 8. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 8: Mikrofony 9. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 9: Źródła prądowe 10. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 10: Wszystko o kondensatorach 11. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 11: Ujemne sprzężenie zwrotne i historia wzmacniaczy operacyjnych 12. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 12: Tranzystory MOSFET 13. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 13: Elementy o nieliniowej rezystancji 14. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 15: Obwody mostkowe 15. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 16: Wzmacniacze jedno- i dwutranzystorowe 16. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 17: Generatory sygnału na wzmacniaczach operacyjnych 17. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 18: Czujniki Halla 18. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 19: Czujniki ciśnienia 19. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 20: Oscylatory 20. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 21: Czujniki temperatury 21. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 22: Konwersja analogowo-cyfrowa 22. Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 23: Filtry dolnoprzepustowe
Rozwiń cały spis treści Zwiń spis treści
Firma:
Tematyka materiału: Oscylatory, Warunki oscylacji, Warunek amplitudy, Warunek fazy, Zasilanie szeregowe lub równoległe, Typy obwodów oscylatorów, Oscylator Meissnera, Oscylator Colpittsa, Oscylator Hartleya, Oscylator z pojemnościowym sprzężeniem zwrotnym, Oscylator z mostkiem Wiena, Oscylator z przesunięciem fazowym, Oscylator z rezonatorem kwarcowym, Czym są rezonatory kwarcowe?, Oscylator Heegnera, Oscylator Franklina, Oscylator Pierce’a, Strojenie oscylatorów kwarcowych
AUTOR
Udostępnij
Zobacz wszystkie quizy
Quiz weekendowy
Czujniki temperatury
1/10 Temperatura to
Oceń najnowsze wydanie EdW
Wypełnij ankietę i odbierz prezent
UK Logo
Elektronika dla Wszystkich
Zapisując się na nasz newsletter możesz otrzymać GRATIS
najnowsze e-wydanie magazynu "Elektronika dla Wszystkich"