W ostatniej dekadzie branża EMS w Polsce intensywnie się rozwijała. Najważniejszym czynnikiem, który sprzyjał krajowemu rynkowi usług, były oczywiście niższe koszty pracy w porównaniu do Europy Zachodniej i Skandynawii, co przekładało się na konkurencyjne ceny realizacji zamówień. Nie bez znaczenia były, i nadal są, wysokie kompetencje naszej kadry, dobra wiedza na temat technologii produkcji, wysoka jakość oraz rzetelność krajowych firm.
Korzystnym czynnikiem jest także lokalizacja Polski pomiędzy Europą Zachodnią a Azją. Teraz, gdy wzrosły koszty produkcji w firmach azjatyckich oraz nastąpiła poważna zmiana w myśleniu o bezpieczeństwie biznesu powodowana pandemią i polityką międzynarodową, wyraźnie widoczna jest tendencja powrotu firm elektronicznych na rynki macierzyste – to tzw. onshoring. Sprzyjającym czynnikiem jest też szybki rozwój nowych technologii takich, jak urządzenia M2M, Smart Home, IoT, Smart City czy różnych typów sieci bezprzewodowych. Dzięki temu polskie firmy z branży elektronicznej oraz powstające startupy wprowadzają na rynek wiele oryginalnych i ciekawych projektów.
Obecnie branża EMS zmienia się w kierunku zapewnienia coraz większej kompleksowości usług. Firmy z tego obszaru nieustannie starają się zaoferować klientom coraz szerszy zakres współpracy, ponieważ takie są oczekiwania, światowe trendy i wymagania biznesowe. Główne założenie jest takie, że jeśli producent elektroniki osiągnie taki poziom działalności, w którym zdecyduje o współpracy z firmą EMS, to powinien mieć możliwość całkowitego uwolnienia się od procesu produkcji. Kompleksowość w produkcji oznacza pełen wachlarz usług produkcyjnych, a więc poza montażem takie operacje, jak kompletacja podzespołów, pokrywanie lakierem i innymi powłokami i zalewami, przygotowanie obudowy i montaż mechaniczny, przygotowanie okablowania, montaż serii prototypowej, a także pakowanie i wysyłka. A w ostatnim czasie oferty zaczynają obejmować produkcję płytek drukowanych, pomoc w projektowaniu lub wręcz zaprojektowanie urządzenia i wykonanie niezbędnych badań pod kątem bezpieczeństwa użytkowania i kompatybilności elektromagnetycznej.
Wyjaśnienie terminów
Złożoność procesu produkcji elektroniki uwidacznia się już w samej sferze nazewnictwa. W powszechnym użyciu spotyka się anglojęzyczne określenia OEM, EMS, ODM oraz CEM, opisujące rolę oraz zakres kompetencji różnych przedsiębiorstw. Z uwagi na specyfikę branży oraz mnogość różnych możliwych rozwiązań i sposobów organizacji cyklu życia urządzenia, określenia te nie są zdefiniowane bardzo precyzyjnie, przez co granice między nimi mogą wydawać się niekiedy dość płynne.
Pojęcie OEM (Original Equipment Manufacturer) odnosi się do marek i przedsiębiorstw oferujących produkt końcowy, sprzedawany pod własnym logo. Podmioty typu OEM skupiają się zazwyczaj na rozwoju produktu, wprowadzaniu innowacji oraz nowych funkcjonalności, a także częściowo lub całkowicie na procesie jego projektowania. OEM może zlecać część lub całość czynności związanych z procesem wytwarzania podmiotom zewnętrznym, nadal pozostaje jednak właścicielem praw intelektualnych produktu końcowego. Jako OEM określać można w zasadzie wszystkie podmioty sprzedające urządzenia opatrzone własnym logo – przy czym odnosić się to może do całych urządzeń, jak i poszczególnych ich części (OEM może wytwarzać np. podzespoły z branży automotive czy karty graficzne do komputerów).
Pojęciem ODM (Original Design Manufacturer) określa się zazwyczaj podmioty oferujące gotowe układy lub urządzenia, które jednak nie są sprzedawane pod własną marką. ODM jest autorem projektu układu oraz posiadaczem związanych z tym praw intelektualnych. Tego typu przedsiębiorstwa specjalizują się zazwyczaj w produkcji specjalistycznych komponentów, wchodzących w skład bardziej złożonych urządzeń. Przykładem działalności typu ODM może być podmiot oferujący ładowarki telefoniczne oraz zasilacze komputerowe. Są to gotowe produkty, od początku do końca rozwijane oraz produkowane przez daną firmę, sprzedawane jednak jako część innego urządzenia, pod marką i logo jego producenta.
Usługi EMS (Electronic Manufacturing Service) to szerokie pojęcie opisujące w ogólności wszystkie czynności związane z kontraktową produkcją elektroniki na zlecenie innych podmiotów (np. OEM). Usługi te nie muszą ograniczać się do samego procesu produkcji, mogą również obejmować wsparcie posprzedażowe, serwis i naprawę, organizację procesu logistycznego, a także doradztwo projektowe. Przedsiębiorstwa EMS potrafią być naprawdę dużymi podmiotami, o obrotach dorównujących największym powszechnie znanym markom z branży elektronicznej. Cechą charakterystyczną podmiotów świadczących usługi EMS jest brak własności praw intelektualnych do wytwarzanych produktów.
O ile określenie EMS stosuje się zazwyczaj do podmiotów oferujących bardziej kompleksowy zakres usług, o tyle mniejsze i bardziej wyspecjalizowane przedsiębiorstwa opisuje się niekiedy terminem CEM (Contract Electronic Manufacturer) albo ECM (Electronic Contract Manufacturer). Dotyczy to przede wszystkim firm oferujących jeden typ usługi, np. produkcję płytek PCB czy montaż wiązek kablowych. Nie ma przy tym jednoznacznej granicy pomiędzy określeniami EMS oraz CEM, gdyż pojęcia te dotyczą w zasadzie tego samego typu działalności.