Serwisy partnerskie:
Close icon
Serwisy partnerskie

Edukacja w EdW dla szkół i uczelni - wykład 24: Analogowe filtry pasmowe

Article Image
Analogowe filtry pasmowe operują tylko na wąskim zakresie częstotliwości sygnału. Filtry te można podzielić na filtry pasmowo-przepustowe, filtry pasmowo-zaporowe i na EQ.

Wymagane informacje podstawowe

Czy terminy takie jak charakterystyka amplitudowa, częstotliwość odcięcia, dB/oktawę, filtr drugiego rzędu, wykres Bode’a i filtr Butterwortha nic dla Ciebie nie znaczą? W takim razie zdecydowanie zalecamy zapoznać się z dzisiejszym materiałem. W artykule przedstawiono ogólne koncepcje filtrów analogowych.

Filtr pasmowo-przepustowy

Wprowadzenie. Filtry pasmowo-przepustowe można podzielić na dwie główne grupy:

  • filtry wąskopasmowe,
  • filtry szerokopasmowe.

Różnica między tymi dwoma filtrami została przedstawiona na poniższym rysunku. Po lewej stronie narysowano filtr wąskopasmowy, a po prawej szerokopasmowy. Trudno jest określić, gdzie kończy się definicja filtra wąskopasmowego, a zaczyna ta dotycząca szerokopasmowego. W większości przypadków filtr szerokopasmowy ma „płaski wierzchołek” w swojej charakterystyce amplitudowej.

1. Wąskopasmowy i szerokopasmowy filtr pasmowo-przepustowy (© 2020 Jos Verstraten)

Szerokość pasma B. Istnieje pewien zakres częstotliwości, dla którego wzmocnienie filtra jest maksymalne. Wzmocnienie to jest zwykle ustawione na 0 dB. Główną cechą filtra pasmowo-przepustowego jest jego szerokość pasma B. Jest to zakres częstotliwości, dla którego tłumienie filtra jest mniejsze niż –3 dB, mierzone względem częstotliwości środkowej filtra f0. Na powyższych wykresach szerokość pasma jest zatem zdefiniowana przez obszar między częstotliwościami fl i fh.

Szerokość pasma zmniejsza się, gdy filtr staje się węższy.

Stromość filtra pasmowo-przepustowego. Inną ważną cechą filtra pasmowo-przepustowego jest jego stromość. Jest to nachylenie, przy którym sygnały o częstotliwościach spoza szerokości pasma są tłumione. Stopień pożądanej stromości zależy od zastosowania filtra pasmowo-przepustowego. Jeśli używasz wielu identycznych filtrów pasmowo-przepustowych do stworzenia analizatora widma dźwięku na wielu słupkach LED, wówczas stromość filtrów powinna być jak największa. Wyjaśniają to wykresy na poniższym rysunku. Na  górnym wykresie przedstawiono idealną odpowiedź czterech filtrów pasmowoprzepustowych. Filtry mają nieskończenie dużą stromość; cały zakres częstotliwości jest starannie podzielony na cztery podobszary bez nakładania się czterech filtrów pasmowo-przepustowych.

2. Pojęcie stromości zbocza wyjaśnione na przykładzie (© 2020 Jos Verstraten)

Na dolnym wykresie przedstawiono charakterystyki amplitudowe czterech filtrów pasmowo-przepustowych o niskiej stromości. Charakterystyki te w dużym stopniu nakładają się na siebie, więc niektóre sygnały o częstotliwościach wypadających między teoretycznymi pasmami będą wyświetlane na słupkach LED błędnie.

Współcześnie w analizatorach widma nie stosuje się już analogowych filtrów pasmowo-przepustowych, lecz używa się cyfrowego przetwarzania sygnałów z szybką transformatą Fouriera. Również hobbyści sięgają po takie rozwiązania, i są dostępne gotowe projekty oparte o płytki Arduino, ESP8266/ESP32 czy STM32. Przyp. tłum.

Strome filtry nie zawsze są pożądane. Jeśli jednak używasz filtrów pasmowych do dzielenia sygnału audio na kilka pasm, które kontrolują kanały organów świetlnych, wówczas bardzo strome filtry są niepotrzebne, a nawet niepożądane. Wyjaśnia to wykres na poniższym rysunku. W takich zastosowaniach należy zaprojektować filtry pasmowe tak, aby zachodziły na siebie. Zapewnia to pożądaną grę kolorów w organach świetlnych w funkcji częstotliwości sygnału muzycznego.

3. Filtry pasmowo-przepustowe dla organów świetlnych o selektywnej częstotliwości (© 2020 Jos Verstraten)

Szerokopasmowy filtr pasmowo-przepustowy. Filtr szerokopasmowy powstaje, jak pokazano na poniższym rysunku, przez połączenie w odpowiedniej kolejności filtra dolnoprzepustowego i górnoprzepustowego. Jak wynika z charakterystyki amplitudowej, istnieją teraz dwie częstotliwości odcięcia fl i fh, które określają szerokość pasma B obwodu. Częstotliwość fh jest częstotliwością odcięcia filtra górnoprzepustowego, fl jest częstotliwością odcięcia filtra dolnoprzepustowego. Aby obwód działał jako filtr pasmowo-przepustowy tylko wtedy, gdy fh jest mniejsza niż fl. Należy oczywiście dokładnie dopasować charakterystyki obu podfiltrów. Oznacza to, że należy użyć tej samej topologii filtra dla obu filtrów. Wybór topologii zależy od stromości, jaką chcemy nadać filtrowi (i innych pożądanych parametrów – przyp. tłum.). W przypadku bardzo stromych filtrów należy oczywiście użyć topologii Chebysheva.

4. Szerokopasmowy filtr pasmowo-przepustowy (© 2020 Jos Verstraten)
Aby przeczytać ten artykuł kup e-wydanie
Kup teraz
Firma:
Tematyka materiału: Filtr pasmowo-przepustowy, Szerokość pasma B, Stromość filtra pasmowo-przepustowego, Szerokopasmowy filtr pasmowo-przepustowy, Wąskopasmowy filtr pasmowo-przepustowy, Filtrowanie wąskiego pasma częstotliwości, Filtr pasmowo-przepustowy z prostą kontrolą szerokości pasma, Filtr pasmowo-zaporowy, Szerokopasmowy filtr pasmowo-zaporowy, Wąskopasmowy filtr pasmowo-zaporowy, Obliczanie częstotliwości filtra, Filtr pasmowo-zaporowy z prostą kontrolą szerokości pasma, Filtr EQ, Charakterystyka amplitudowa, Podstawowy obwód filtra EQ, Częstotliwości filtra, Szeregowy korektor, Równoległy korektor
AUTOR
Źródło
Elektronika dla Wszystkich listopad 2024
Udostępnij
Zobacz wszystkie quizy
Quiz weekendowy
Czujniki temperatury
1/10 Temperatura to
Oceń najnowsze wydanie EdW
Wypełnij ankietę i odbierz prezent
W tym numerze znajdziesz źródłową wersję artykułu publikowanego obok
Elektronika dla Wszystkich
listopad 2024
Elektronika dla Wszystkich
Przejrzyj i kup
UK Logo
Elektronika dla Wszystkich
Zapisując się na nasz newsletter możesz otrzymać GRATIS
najnowsze e-wydanie magazynu "Elektronika dla Wszystkich"