Co to jest multimetr cyfrowy?
Multimetr, zwany również miernikiem uniwersalnym lub miernikiem AVO, to przyrząd pomiarowy służący do pomiaru różnych wielkości elektrycznych. Wynalezienie multimetru przypisuje się brytyjskiemu technikowi PTT Donaldowi Macadie.
Zmęczony noszeniem przy sobie wielu przyrządów pomiarowych, w 1927 roku zaprojektował miernik, za pomocą którego mógł mierzyć napięcia, prądy i rezystancję. Pierwszym z komercyjnych multimetrów jest bez wątpienia Model 8 angielskiej firmy AVO. Model ten został wprowadzony w 1951 roku i był produkowany do 2008 roku. Ostatnią wersją był Mark 7. Prawie każdy inżynier elektronik mający więcej niż 40 lat pracował z tym multimetrem. Miernik ten był powszechnie używany na zajęciach technicznych o różnym poziomie zaawansowania. Za jego pomocą demonstrowano podstawowe prawa elektryczności. Model 8 mógł mierzyć napięcie stałe, napięcie przemienne, prąd stały, prąd przemienny i rezystancję. Nazwa AVO składała się z trzech jednostek: amper, wolt i om. Starsi eksperci od elektroniki nadal mówią o „mierniku AVO” zamiast o multimetrze.
Pierwszy multimetr cyfrowy został wprowadzony na rynek w 1955 roku przez American Non Linear Systems. Był to oczywiście ciężki i nieporęczny przyrząd stołowy. Pierwszy multimetr ręczny został opracowany przez Intron Electronics i pojawił się około 1977 roku.
Rodzaje multimetrów
Nowoczesne multimetry cyfrowe mierzą znacznie więcej niż A, V i O. Nowoczesna technologia zapewnia również możliwość wyboru spośród wielu wzorów i setek typów urządzeń. Wszystkie przyrządy pomiarowe można podzielić na dziewięć kategorii. Na poniższym zdjęciu zestawiliśmy te dziewięć typów, od lewej do prawej:
- multimetry regulowane ręcznie,
- multimetry półautomatyczne (z automatycznym zakresem),
- multimetry w pełni automatyczne (inteligentne),
- multimetry długopisowe (piórowe),
- multimetry stołowe,
- multimetry szczypcowe (cęgowe),
- multimetry pęsetowe (pincetowe),
- multimetry smartfonowe,
- multimetry graficzne.
Multimetr z ręczną zmianą zakresów
Ten typ charakteryzuje się dużym przełącznikiem obrotowym z wieloma pozycjami, czasami ponad trzydziestoma. Każda pozycja odpowiada jednemu zakresowi pomiarowemu. Podczas obsługi takiego miernika należy zawsze zwracać szczególną uwagę na to, czy przełącznik obrotowy jest ustawiony w żądanej pozycji.
Ponieważ takie przełączniki nie są produkowane standardowo, a zaprojektowanie i wyprodukowanie takiej części dla jednego typu multimetru byłoby zbyt kosztowne, są one zawsze projektowane jako przełączniki drukowane. Segmenty miedzianych okręgów są wytrawiane na płytce drukowanej, a pod przyciskiem przełącznika obrotowego umieszcza się szereg przesuwnych styków, które łączą odpowiednie segmenty okręgów dla każdej pozycji przełącznika. Poniższe zdjęcie pokazuje, jak taki przełącznik wygląda w praktyce. Pytanie brzmi, czy kontakt pomiędzy ścieżkami na płytce drukowanej a stykami ślizgowymi sprawdza się w dłuższej perspektywie? W droższych modelach ścieżki i styki ślizgowe są pozłacane, aby ten słaby punkt był nieco bardziej niezawodny.
Półautomatyczny multimetr (automatyczny zakres pomiarowy)
„Automatyczny zakres pomiarowy” to funkcja, dzięki której urządzenie automatycznie wybiera właściwy zakres pomiarowy dla wybranej wielkości. Oznacza to, że wystarczy wybrać mierzoną wielkość za pomocą przełącznika obrotowego, a miernik sam wykona wszystkie czynności regulacyjne. Jeśli mierzona wartość nagle się zmieni, multimetr automatycznie dostosuje zakres, aby zachować najwyższą rozdzielczość pomiaru.
Na poniższym zdjęciu widać typowy przykład takiego półautomatycznego lub automatycznego miernika zakresu. Przełącznik obrotowy ma tu tylko dziewięć pozycji, co znacznie ułatwia obsługę miernika i eliminuje błędy.
Niektóre multimetry z automatycznym zakresem pomiarowym mają dodatkowy przycisk „RANGE”. Wyłącza on funkcję automatyczną i umożliwia ręczne ustawienie zakresu pomiarowego poprzez kilkukrotne naciśnięcie przycisku.
W pełni automatyczny multimetr (smart)
W kolejnej kategorii mierników automatyzacja poszła o krok dalej. Nie tylko zakres, ale także funkcja pomiarowa jest ustawiana przez urządzenie. Tak przynajmniej twierdzą reklamodawcy takich „inteligentnych” multimetrów. W praktyce funkcja ta działa tylko częściowo i czasami bywa zawodna. Jeśli podłączysz do miernika napięcie stałe, napięcie przemienne lub rezystancję, urządzenie bez wątpienia to wykryje i włączy odpowiednią funkcję pomiarową. W przypadku wszystkich innych wielkości, które możemy zmierzyć takim multimetrem, takich jak pojemności lub częstotliwości, nadal będziesz musiał ustawić wielkość ręcznie. Ale ponieważ multimetr jest najczęściej używany do pomiaru napięcia i rezystancji, funkcja „smart” często działa zadowalająco. Oczywiście większość inteligentnych multimetrów oferuje opcję wyłączenia automatyki i ustawienia wszystkiego ręcznie.