Zaloguj się
Wszystkie
3 sierpnia 2023
111
Ograniczenie szkodliwych substancji
Pierwszą wersją dyrektywy RoHS był dokument 2002/95/WE (RoHS 1), który został opublikowany w lutym 2003 roku. Zawarte w nim wytyczne weszły w życie w lutym 2006 roku. Przez lata zapisy RoHS 1 sukcesywnie uzupełniano aż do lipca 2011 roku, gdy przygotowano dyrektywę 2011/65/UE (RoHS 2). Ostateczny termin na przyjęcie i opublikowanie przepisów, które wprowadzają jej zalecenia w prawie krajowym w poszczególnych państwach członkowskich, minął z początkiem 2013 roku. RoHS 2 zastąpiła RoHS 1.
Wymagania zawarte w dyrektywie RoHS dotyczą urządzeń, których prawidłowe działanie zależy od dopływu prądu elektrycznego lub obecności pola elektromagnetycznego, mogących służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu albo pola elektromagnetycznego, zaprojektowanych do użytkowania przy napięciu elektrycznym poniżej 1 kV dla prądu przemiennego i 1,5 kV dla prądu stałego. Podzielono je na jedenaście kategorii. Pierwszych dziesięć stanowią różne grupy urządzeń, zaś do ostatniej zaliczono te, których nie można zakwalifikować do żadnej z pozostałych kategorii.
Wytyczne dyrektywy RoHS początkowo odnosiły się do sprzętów zaliczanych do kategorii od 1 do 7 i 10, czyli: wielkogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego (lodówki, pralki, kuchenki elektryczne itp.), małogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego (odkurzacze, blendery, żelazka), sprzętu informatycznego oraz telekomunikacyjnego (komputery, drukarki, telefony), sprzętu konsumenckiego (telewizory, odbiorniki radiowe, kamery), sprzętu oświetleniowego, narzędzi elektrycznych i elektronicznych (wiertarki, szlifierki), zabawek, sprzętu rekreacyjnego i sportowego i automatów wydających (automaty z napojami, bankomaty).
W latach 2014...2017 stopniowo zakres ten poszerzano o kategorie 8 oraz 9, tzn. wyroby medyczne i przyrządy do nadzoru i sterowania (czujniki ruchu, kamery, alarmy), włącznie z przyrządami do nadzoru i sterowania w obiektach przemysłowych. Od lipca 2019 roku wymogi dyrektywy RoHS będą dotyczyć również kategorii 11, a zatem obejmą wszystkie sprzęty elektryczne oraz elektroniczne (oprócz wymienionych w tym dokumencie wyjątków, do których przepisy nie mają zastosowania, na przykład broni).
Głównym celem dyrektywy RoHS było zmniejszenie ilości substancji, które są szkodliwe dla środowiska oraz ludzi, a proces ich recyklingu/utylizacji jest skomplikowany. Są to związki:
- ołowiu,
- rtęci,
- kadmu,
- chromu sześciowartościowego,
- polibromowanych bifenyli (PBB),
- polibromowanych eterów difenylowych (PBDE).
Chrom sześciowartościowy jest składnikiem m.in. powłok antykorozyjnych, którymi pokrywane są metalowe powierzchnie, substancji, którymi barwione są tworzywa sztuczne, i pigmentów, które są dodawane do farb i zielonego szkła, zaś PBB oraz PBDE są dodawane do tworzyw sztucznych jako inhibitory palności. Są to środki chroniące przed zapaleniem, spowalniające proces palenia i zmniejszające rozprzestrzenianie się ognia.
Maksymalne dopuszczalne stężenie wagowe w materiale jednorodnym wynosi 0,1% w przypadku wszystkich wymienionych substancji, oprócz kadmu. Zawartość tego pierwiastka z kolei nie może przekroczyć 0,01%. Warto przy okazji wyjaśnić, jak jest definiowany materiał jednorodny. Za taki uznawany jest materiał o jednolitym składzie albo będący połączeniem materiałów, którego nie można mechanicznie rozłączyć ani rozdzielić na poszczególne składniki poprzez działanie mechaniczne, jak na przykład odkręcenie, przecięcie, kruszenie, mielenie albo ścieranie.
W marcu 2015 roku został opublikowany kolejny ważny dokument – dyrektywa delegowana Komisji Europejskiej o numerze 2015/863. Zmieniła ona drugi załącznik do dyrektywy RoHS w zakresie wykazu związków niebezpiecznych. Do listy zostały dopisane cztery kolejne substancje (ftalan di-2-etyloheksylu (DEHP), ftalan benzylu butylu (BBP), ftalan dibutylu (DBP) oraz ftalan diizobutylu (DIBP)). Wszystkie dodane związki zaliczane są do plastyfikatorów, czyli dodatków, które poprawiają właściwości na przykład tworzyw sztucznych. O ich wpisaniu na listę substancji niebezpiecznych zdecydowano ze względu na negatywny wpływ, jaki wywierają na ludzki układ hormonalny.
W dokumencie Komisji Europejskiej z 2015 roku zobowiązano państwa członkowskie do przyjęcia oraz opublikowania przepisów, które wprowadzają ograniczenie w zakresie stosowania szkodliwych substancji najpóźniej do 31 grudnia 2016 roku. W Polsce w tym celu opracowano rozporządzenie ministra rozwoju i finansów, które zostało przyjęte 21 grudnia 2016 r.
Przed wejściem w życie zaleceń RoHS, jak i w pierwszych latach ich obowiązywania martwiono się, czy przemysł elektroniczny będzie w stanie się do nich dostosować, na przykład w związku z koniecznością wycofania z użytku stopów lutowniczych na bazie ołowiu i przestawienia się na lutowanie bezołowiowe, obawy te na szczęście w większości przypadków okazały się przesadzone. Nie można jednak zaprzeczyć, że wprowadzenie dyrektywy RoHS przysporzyło więcej pracy wszystkim uczestnikom łańcucha życia produktu, jej zalecenia dotyczą bowiem, poza producentami sprzętu elektronicznego i elektrycznego, również jego importerów oraz dystrybutorów. Pierwsi odpowiadają, oprócz zaprojektowania i wyprodukowania produktu zgodnie z przepisami, także za sporządzenie wymaganej dokumentacji technicznej, zaś importerzy muszą sprawdzać, czy urządzenia, które zamierzają wprowadzić do sprzedaży na terenie Unii Europejskiej, są zgodne z wymogami dyrektywy RoHS. Podobny obowiązek spoczywa na ich dystrybutorach.
Aby uzyskać certyfikat RoHS, przedsiębiorcy zobowiązani są do:
NAPISZ DO AUTORA
Facebook
Twitter
Linkedin
Kup teraz
