Zacznijmy od definicji
Na stronie firmy National Instruments - jednego z czołowych producentów systemów DAQ - czytamy, że akwizycja danych (DAQ) to proces pomiaru zjawiska elektrycznego lub fizycznego, np. napięcia, prądu, temperatury, ciśnienia lub dźwięku. System DAQ składa się z czujników, sprzętu pomiarowego oraz komputera z programowalnym oprogramowaniem (…). Warto tutaj zwrócić uwagę na kilka zagadnień.
Po pierwsze - mówiąc o systemach DAQ, bardzo często mamy na myśli sam tylko sprzęt pomiarowy, zaś czujniki (lub nawet kompletne przetworniki), a także oprogramowanie stanowią elementy zewnętrzne, zwykle dobierane przez użytkownika stosownie do potrzeb. Po drugie - uwagę zwraca szeroki zakres rodzajów mierzonych sygnałów, wymuszający spore zróżnicowanie front-endów wejściowych, co zresztą doskonale widać na przykładzie modułowych systemów DAQ wspomnianej już firmy NI oraz konkurencyjnych producentów. I wreszcie, po trzecie - oprogramowanie, służące do obsługi uniwersalnych systemów akwizycji, musi być możliwie jak najbardziej elastyczne, aby móc sprostać niezliczonym scenariuszom aplikacyjnym w zakresie zarówno zestawiania niezbędnych modułów sprzętowych, jak i całego procesu późniejszego kondycjonowania, przetwarzania, wizualizacji czy wreszcie przesyłania i archiwizacji danych. Stąd też najczęściej stosowane w praktyce pakiety oprogramowania (służące do obsługi aparatury pomiarowej) są w istocie środowiskami programistycznymi, opartymi czy to na językach graficznych, czy też skryptowych. Mało tego - na rynku można znaleźć liczne przykłady urządzeń i programów obsługowych, dostosowanych do ściśle określonego, często nawet bardzo wąskiego obszaru zastosowań - przykładem mogą być tutaj systemy akwizycji biosygnałów, intensywnie wykorzystywane w badaniach nad fizjologią ludzi i zwierząt.
Rzecz jasna, system akwizycji sygnałów nie musi bazować wyłącznie na jednym urządzeniu pomiarowym (zintegrowanym lub modułowym) - w użyciu są bowiem także tzw. rozproszone systemy DAQ, bazujące na szeregu jednostek, rozmieszczonych w różnych lokalizacjach i połączonych za pomocą sieci lokalnej, a nawet internetowej i obsługiwanych za pomocą centralnego komputera. Tego typu rozwiązania coraz częściej są łączone z chmurą, co czyni z systemów akwizycji danych swego rodzaju odmianę (bardzo zaawansowanych) implementacji (I)IoT.
W ramach niniejszego artykułu zdecydowaliśmy się podejść do tematu od nieco innej strony, niż zazwyczaj ma to miejsce w publikacjach z tej dziedziny. Pokażemy bowiem trzy grupy urządzeń: systemy "biurkowe", przystawki DAQ z portem USB oraz kilka przykładów systemów specjalnego przeznaczenia. Umyślnie pominiemy natomiast opis bardzo szerokiej grupy modułowych systemów, wyposażonych w interfejs PXI i najczęściej stanowiących pierwsze skojarzenie większości użytkowników po usłyszeniu hasła "akwizycja danych". Ponieważ jednak rozwiązaniom tym poświęciliśmy już sporo uwagi w artykule pt. Automatyczne systemy pomiarowe w praktyce inżyniera, opublikowanym w EP 1/23, to zainteresowanych tą tematyką Czytelników zachęcamy do zapoznania się z ww. opracowaniem.