Zaloguj się
Wszystkie
24 czerwca 2022
1084
Gdy ktoś kładzie na stole 6 zapałek i mówi „ułóż z tych zapałek 4 trójkąty”, to liczy na naszą fiksację w dwuwymiarowej przestrzeni powierzchni blatu stołu, bo 6 zapałek leży na powierzchni stołu. Dopiero przełamanie tej fiksacji i sięgnięcie po trzeci wymiar pozwala łatwo rozwiązać zadanie w układzie czworościanu. Zadania – paradoksy przypominają triki iluzjonisty. Skupiamy naszą uwagę na poszukiwaniu interpretacji w przestrzeni pojęć i zjawisk zubożonej i uproszczonej na tyle, że bez elementów pominiętych, czy nie zauważonych nie da się prawidłowo rozwiązać zadania. Jesteśmy poddani sugestii i fiksacji.
W nauce i technice każde prawo, reguła czy parametr mają sens wyłącznie w ramach określonego modelu pojęć zdefiniowanych przy wielu założeniach ograniczających zakres ich stosowania, przy różnorodnych idealizacjach, pomijających wpływ zjawisk uznawanych za mało istotne dla analizy danego problemu. W paradoksach, jak w iluzji, chodzi o to, by odwrócić uwagę od ograniczeń i idealizacji modelu, w ramach którego będziemy bezskutecznie poszukiwać rozwiązania problemu nie spełniającego warunków modelu. Na przykład od stu lat funkcjonuje „paradoks bliźniąt”, niby zapędzający „w kozi róg” Einsteina z jego szczególną teorią względności. Jeśli jeden z braci bliźniaków uda się w kosmos i będzie leciał z prędkością bliską prędkości światła, to czas u niego będzie biegł wolniej, czyli wróci na Ziemię jako ciągle młody człowiek i spotka brata staruszka. Ale ruch jest pojęciem względnym, więc efekt niejednakowego starzenia się powinien też wystąpić vice versa, tj. w układzie odniesienia brata podróżującego w kosmosie to Ziemia z jego bratem oddala się od niego, a potem zbliża się z prędkością bliską prędkości światła, więc na Ziemi czas biegnie wolniej, itd. Jak wytłumaczyć ten paradoks? Bardzo prosto.
Szczególna teoria względności opisuje układy inercyjne, tj. poruszające się względem siebie ze stałą szybkością. W ruchu bliźniaków, najpierw oddalających się od siebie, a potem zbliżających się na spotkanie, występuje przyśpieszenie, a więc nie są to układy inercyjne, czyli nie spełniają założeń teorii względności. Jeśli nawet w ramach eksperymentu myślowego pominąć fazę przyspieszenia na starcie i przy zmianie kierunku podczas zawracania, to bliźniak podróżujący w kosmosie po zmianie kierunku „przesiądzie się” do innego układu inercyjnego, co narusza założenia teorii względności. Zatem paradoks bliźniąt nie ma sensu, bo polega na nieuprawnionym stosowaniu teorii względności do opisu problemu nie spełniającego założeń tej teorii.
Podobnie, w zadaniach – paradoksach elektronicznych sugeruje się obowiązywanie praw określonych dla warunków nie spełnionych w danym zadaniu. Może to dotyczyć praw Faradaya, Kirchhoffa, Ohma, założeń R = 0, I = 0, R = ∞, pojęć takich jak spadek napięcia, wzmocnienie, itp. Jest tylko jedno prawo, które bezwzględnie obowiązuje w każdych warunkach – to prawo zachowania energii. To nadrzędne prawo jest niezawodnym kluczem do zrozumienia zjawisk fizycznych w elektronice i rozwikłania dowolnych paradoksów, czyli sztuczek iluzjonistycznych. Tyle uwag tytułem wstępu do lektury rubryki Poczta.
Zachęceni niezwykłym zainteresowaniem jakie wywołało zadanie w opublikowanym liście, zapraszamy Czytelników do przysyłania wszelkich zadań – paradoksów, zagadek elektronicznych, quizów, itp.
Oczywiście, piszcie do nas listy – jak dotychczas – na wszelkie tematy. Będziemy wdzięczni za wszelką aktywność, co wyrazimy skromnymi podarkami. Każdy list nadesłany do Redakcji EdW nagradzamy darmowym e-wydaniem kolejnego wydania EdW (prenumeratorom przedłużamy prenumeratę o 1 miesiąc). List, zadanie, paradoks, quiz, itp. opublikowany w EdW nagradzamy bezpłatną próbną prenumeratą kolejnych trzech e-wydań dowolnie wybranego czasopisma (w tym EdW) z oferty www.ulubionykiosk.pl.
NAPISZ DO AUTORA
Facebook
Twitter
Linkedin
Kup teraz
