Z praktyki serwisowej wynika, że dużo przyjemniejszym uszkodzeniem urządzenia elektronicznego jest “solidne uszkodzenie”. Jeżeli jest osmalony obszar płytki wokół konkretnego elementu, a z elementu zostały tylko nóżki, które dodatkowo się wylutowały, to jest naprawdę bardzo dobrze. Wiadomo co, często też wiadomo dlaczego, i jak naprawić. Taka sytuacja to naprawdę luksus. Dużo mniej przyjemne jest uszkodzenie “tajemnicze”, gdy bez widocznych przyczyn ulega uszkodzeniu wejście układu scalonego, który jest “gdzieś na środku schematu”, daleko od zasilacza i grzejących się elementów dużej mocy. Takie efekty często są wywoływane przez “szpilki”, czyli krótkie impulsy wysokiego napięcia które pojawiają się “z eteru” albo pochodzą od elementów układu (na przykład uzwojeń przełączanego przekaźnika).
Powszechną formą zabezpieczenia elementów układu przed takimi szpilkami jest zastosowanie transili, takich jak przedstawione na ilustracji otwierającej transile z rodziny 1.5KE.
Transil to specyficzna dioda, która jest przeznaczona do tego, aby powyżej pewnego napięcia bardzo gwałtownie (lawinowo) przewodzić prąd. Opis pasuje też do diody Zenera gdyż rzeczywiście, co do zasady działania są bardzo podobne. Transile wyróżniają przede wszystkim: duża moc i duża prędkość działania.
Moce transili są bardzo duże; moc przedstawionych na ilustracji głównej elementów to 1,5 kW, przy typowej obudowie DO-201 o długości 10 mm i średnicy 5 mm. Oczywiście czas wydzielania się jej nie może być długi, ale dzięki temu potrafią one bardzo skutecznie “zewrzeć szpilkę napięcia” do masy. Otwierając ścieżkę dla przepływu dużego prądu powodują wypłaszczenie impulsu napięcia i skutecznie chronią dalszą część obwodu. Gdy napięcie obniży się, to transil wraca w stan zaporowy i czeka na kolejną szpilkę.
Prędkość działania, tak jak duża moc, także jest podyktowana zastosowaniem tych elementów. Gdy pojawia się impuls napięciowy, to napięcie narasta na wejściach układu z prędkością zależną od jego charakterystyki dla sygnałów zmiennych. Jeżeli napięcie na wejściu chronionego transillem układu wzrośnie zbyt wysoko, to ulegnie on uszkodzeniu. Transil musi szybciej “poczuć” wysokie napięcie niż układ chroniony, aby “wiedział”, że czas zacząć pracę i zdążyć zewrzeć ten impuls do masy.
Nasz tytułowy element to transil 1.5KE12A o napięciu pracy 12 V, czyli powyżej tego napięcia prąd zaczyna rosnąć lawinowo. Ściśle jest to napięcie przebicia VBR (Ang. Breakdown voltage), czyli napięcie, przy którym następuje przebicie i lawinowo zwiększa się prąd.Podstawowe parametry tego elementu przedstawia tabela 1.
Dokładne parametry znajdziemy w dołączonej do artykułu karcie katalogowej zawierającej parametry całej rodziny 15.KE która obejmuje napięcia od około 6 V do około 570 V. Znajdziemy tam zarówno wykonania jednokierunkowe, jak i dwukierunkowe które działają “symetrycznie”, czyli niwelują zarówno szpilki “dodatnie”, jak i “ujemne”.