Zaloguj się
Wszystkie
28 kwietnia 2023
589
Regulacja stopnia nachylenia charakterystyki częstotliwościowej
W "Practical Electronics" z kwietnia i maja 2018 opisywaliśmy projekt Baxandalla pozwalający na regulację charakterystyki w paśmie akustycznym. Już w marcu 1970-go roku w "Wireless World" ukazał się artykuł r. Amblera, który był jednym z pierwszych, gdzie zadaniem przedwzmacniacza w torze "Audio" było kształtowanie charakterystyki uwypuklającej basy bądź soprany. Zatem układ, który obecnie proponujemy nie jest pomysłem nowym. Nowatorska jest jednak jego i współpraca z generatorem szumu, co pozwoli na uzyskanie ciekawych i zamierzonych efektów akustycznych.
Regulacja odbywa się jednym potencjometrem. Ewidentnie ogranicza to stopień swobody względem układów pozwalających niezależnie regulować tony wysokie i niskie. Zastosowanie jednego elementu regulacji okazuje się rozwiązaniem wygodnym i niekoniecznie ograniczającym praktyczne efekty w zakresie charakterystyki przenoszenia pasma akustycznego. Środkowe położenie potencjometru powinno odpowiadać płaskiej charakterystyce, co oznacza jednakowe wzmocnienie wszystkich składowych w tym paśmie. W naszym przypadku środkowe położenie potencjometru powinno skutkować szumem białym, o ile sam generator szumu jest "biały". Regulacja w prawo (zgodnie ze wskazówkami zegara) powinna uwypuklać tony wysokie i tłumić basy. Regulacja w przeciwnym kierunku powinna uwypuklać basy i tłumić soprany. Taki opis filtru jest oczywiście niepełny. Należy zdefiniować "punkt obrotu" charakterystyki, czyli co to znaczy tony wysokie i niskie. Należy określić częstotliwość, dla której regulacja jest "neutralna". Jeśli regulacja jednym potencjometrem ma być wystarczająca, należy określić też nachylenie zbocza charakterystyki w zależności od położenia potencjometru, jak również określić co to znaczy maksymalne uwypuklenie i maksymalne stłumienie częstotliwości. Dla naszej regulacji odpowiedni będzie potencjometr o charakterystyce liniowej, aczkolwiek pożądanym jest aby był wyczuwalny charakterystyczny "klik" w pozycji środkowej. Potencjometry tego typu są produkowane. W projekcie użyłem wartości 50 kΩ. Można zastosować potencjometr o wartości 20 kΩ z oferty Tayda o charakterystyce W-law. Przy tej rezystancji potencjometru należałoby przeskalować także wartości pozostałych elementów. Pojemności kondensatorów C4 i C7 należałoby zwiększyć z 2,7 nF do 5,6 nF. R9 i R10 na schemacie z rysunku 12 mają wartości 10 kΩ. I tu należałoby zastosować rezystory o wartości 4,7 kΩ. R8 i R13 także powinny mieć o połowę mniejszą rezystancję, aniżeli na zamieszczonym schemacie, tj. ok. 16 kΩ.
Tak utworzony regulator częstotliwości wraz z generatorem szumu białego, powinien w lewym położeniu potencjometru dawać odczucie szumu różowego. Uwypuklenie tonów wysokich skutkuje mniej naturalnym i w odczuciu słuchowym mniej przyjemnym szumem niebieskim. W skrajnych położeniach potencjometru należałoby oczekiwać nachylenia 3 dB/oktawę w punkcie "przegięcia" charakterystyki, szczególnie w odniesieniu do szumu różowego (aby być zgodnym z jego definicją).
Pokazany tu układ nie zapewnia tak stromej charakterystyki, aczkolwiek wrażenia "odsłuchowe" są wystarczające.
Facebook
Twitter
Linkedin
Kup teraz
