Serwisy partnerskie:
Close icon
Serwisy partnerskie

Jak to działa - elektromechaniczny przerzutnik toggle (przerzutnik T)?

Article Image
W numerze 10/2018 przedstawiony był, pokazany na rysunku B, prosty układ z dwoma przekaźnikami. Jest to... elektromechaniczny przerzutnik toggle (przerzutnik T).

Warto wiedzieć, że schemat z rysunku B można spotkać w literaturze narysowany w inny sposób, jak pokazuje rysunek C. Choć nie widać tego na pierwszy rzut oka, chodzi o przerzutnik toggle, zmieniający stan wyjścia (styku S1.2) po każdym naciśnięciu przycisku W1.

Rys.B Elektromechaniczny przerzutnik toggle - schemat

Rozwiązywane teraz zadanie Jak10 zostało postawione w numerze październikowym, a właśnie w tym numerze w ramach rozwiązania zadania Jak6 analizowaliśmy układ o podobnym działaniu. Tylko tam podstawą konstrukcji był dwucewkowy przekaźnik bistabilny. Teraz przedstawiony został układ o podobnym działaniu, ale zrealizowany na dwóch zwykłych przekaźnikach.

Rys.C Elektromechaniczny przerzutnik toggle - schemat alternatywny

Podstawowa funkcja obu układów jest taka sama, ale odmienne są ich kluczowe właściwości. I tak analizowana wcześniej wersja z dwucewkowym przekaźnikiem bistabilnym ma dwa równorzędne, w pewnym sensie symetryczne stany. Wyłączenie zasilania nie zmieni tam stanu styków, a co najwyżej spowoduje niemożność przełączenia, ale to jest oczywiste i naturalne.

Natomiast rozważana teraz wersja z rysunku B z dwoma zwykłymi przekaźnikami ma dwa „niesymetryczne” stany. Jeden to stan spoczynku, gdy oba przekaźniki nie są zasilane i w ogóle nie pobierają energii. Drugi to stan wzbudzenia, gdy przynajmniej jeden z przekaźników jest zasilany i pobiera prąd.

Zanik napięcia zasilania w stanie spoczynku niczego nie zmienia, ale gdy nastąpi to w stanie wzbudzenia – resetuje układ, przez co „zapomina” on swój stan po zaniku zasilania. Wcześniej omawiana wersja z dwucewkowym przekaźnikiem bistabilnym pobiera bardzo małe porcje energii tylko podczas przełączania, natomiast analizowana teraz wersja z rysunku B w spoczynku wprawdzie nie wymaga energii, ale w drugim ze stanów stabilnych pobiera prąd.

Rys.D Elektromechaniczny przerzutnik toggle - graf

Jeden z uczestników przysłał graf, pokazany na rysunku D. Analiza działania układu z rysunku B była trudna, a nawet bardzo trudna. Wielkie gratulacje należą się wszystkim tym, którzy w ogóle podjęli się analizy układu! Tym bardziej, że przy analizie pojawiała się poważna wątpliwość, której nie można było usunąć na podstawie schematu i którą należało samodzielnie rozstrzygnąć: albo intuicyjnie, albo rozważając różne opcje.

Mianowicie podczas rozważań ujawniał się problem: co się stanie, gdy cewki dwóch przekaźników zostaną połączone w szereg? Na rysunku nie było podane napięcie zasilania i napięcie nominalne przekaźników. A od tego zależą końcowe wnioski. Ponieważ zadanie wzbudziło liczne wątpliwości i pytania, szersza analiza zostanie przedstawiona oddzielnie, w jednym z najbliższych numerów EdW.

Firma:
Tematyka materiału: przerzutnik T
AUTOR
Źródło
Elektronika dla Wszystkich luty 2019
Udostępnij
Zobacz wszystkie quizy
Quiz weekendowy
Edukacja
1/10 Jak działa rezystor LDR?
UK Logo
Elektronika dla Wszystkich
Zapisując się na nasz newsletter możesz otrzymać GRATIS
najnowsze e-wydanie magazynu "Elektronika dla Wszystkich"