Potencjometry są kluczowym elementem wielu układów elektronicznych. Często wykorzystywane są do precyzyjnej kalibracji i strojenia obwodów. Znajdują również zastosowanie jako elementy sterujące do ręcznego ustawiania parametrów, takich jak regulacja głośności lub wybór programu. Często towarzyszą wzmacniaczom operacyjnym, ale w połączeniu z przetwornikami C/A i A/C spotykane są również jako elementy układów cyfrowych.
Od jakości potencjometru montażowego, jego odporności na zużycie pod wpływem czynników zewnętrznych takich jak drgania, utlenianie czy korozja, uzależniona jest żywotność wielu urządzeń. Podobnie rzecz ma się ze współczynnikiem termicznym, to znaczy zmianą oporności pod wpływem temperatury. W idealnej sytuacji, nastrojona przez instalatora rezystancja powinna pozostać niezmienna – w ten sposób zagwarantowana będzie długotrwała i prawidłowa praca urządzeń z zakresu automatyki przemysłowej, sprzętu AGD i RTV, a także – co może najważniejsze – sprzętu pomiarowego. Innymi słowy: wybierając potencjometr, projektanci i producenci zawsze powinni mieć na uwadze jego jakość. W kontekście znanych i sprawdzonych marek potencjometrów, z pewnością należy pamiętać o marce Piher Sensing Systems.
Piher Sensing Systems to hiszpańskie przedsiębiorstwo specjalizujące się w produkcji bezdotykowych i stykowych czujników położenia w tym potencjometrów. Marka ta należy dziś do amerykańskiej grupy Amphenol.
Oferta potencjometrów Piher Sensing Systems w katalogu TME obejmuje się ponad setkę produktów, które wraz ze szczegółowymi danymi katalogowymi znajdziemy tutaj.
Potencjometry z serii PT10 i PTC10 to potencjometry do montażu przewlekanego 10 mm. Cechą serię PTC10 jest materiał wykonania ścieżki (cermet). Związana jest z tym wyższa moc znamionowa, wynosząca 330 mW oraz temperatura pracy wynosząca 90°C (karta katalogowa tej rodziny potencjometrów jest dołączona do materiałów dodatkowych poniżej artykułu). Dla elementów o klasycznych ścieżkach węglowych jest to odpowiednio 150 mW i 70°C. Należy zaznaczyć, że nastawa komponentów wykonanych ze spieku ceramiczno-metalowego odznacza się bardzo dobrą stabilnością termiczną. Współczynnik temperaturowy może wynosić jedynie 100ppm/°C, czyli 0,01% zmiany wartości oporności przy zmianie temperatury otoczenia o 1 stopień Celsjusza. Kąt obrotu wynosi około 235°, a średnica pokrętła to 10,3 mm. W TME dostępne są potencjometry serii PT o oporności od 100 Ω do 5 MΩ - w wykonaniach stojących i leżących. Przykład potencjometru z tej rodziny przedstawia Ilustracja 1.
Do montażu powierzchniowego Piher Sensing Systems oferuje elementy serii PS6, PS10, PS15, PSC10 oraz PSC15. Główne cechy odróżniające te serie to ich rozmiar oraz maksymalna moc potencjometru. Dla serii PS wartość ta wynosi (odpowiednio): 100 mW, 150 mW, 250 mW, 330 mW oraz 500 mW. Stąd wybór serii będzie uzależniony przede wszystkim od aplikacji, która może wymagać np. większej tolerancji prądowej (dostrajanie układów audio). Przykład potencjometru z tej serii przedstawia Ilustracja 2.
Jest to wersja do montażu powierzchniowego z przewlekanymi pinami pozycjonującymi. Rezystancja potencjometrów SMD sięga od 10 kΩ do 1 MΩ; są wykonane jako elementy leżące, jednoobrotowe.
Kod producenta według którego oznacza on swoje potencjometry przedstawia Ilustracja 3.
Znaczenie kolejnych elementów symbolu wyjaśnia lista poniżej.
- Pierwszym członem symbolu jest seria potencjometrów.
- Ten człon symbolu określa rodzaj żłobienia na stroik. Dla produktów dostępnych w TME jest to: L – nacięcie proste w kształcie strzałki; K – nacięcie krzyżakowe; M – otwór sześciokątny o wysokości 2,05 mm, kompatybilny np. z kluczami imbusowymi. Takie potencjometry mogą być również regulowane przy pomocy gałek PIHER.
- Trzecia część symbolu opisuje metodę montażu. Produkty H01 przeznaczono do montażu THT, są umieszczane prostopadle do powierzchni PCB, a raster ich wyprowadzeń to 2,5×5 mm. Podobnie jest w przypadku H02, jednak tutaj piny zostały wygięte, ułatwiając zamocowanie elementu przed lutowaniem. Elementy V10 umieszczane są równolegle do obwodu, w otworach o rozstawie 5×10 mm (wariant V11 posiada wygięte wyprowadzenia). Dla elementów SMD dostępne są rastry wyprowadzeń 5×9,4 mm (V50) oraz 5×4,35 mm (V55). Warianty V60 i V65 mają analogiczne wymiary, jednak dodatkowo wyposażono je w mocujące/pozycjonujące piny THT.
- Rezystancja elementu. Wartość zakodowana jest w formie trzech znaków, przy czym ostatnia cyfra określa liczbę zer. Przykładowo: 503 należy odczytać jako 50000, czyli potencjometr o takim oznaczeniu będzie miał oporność 50 kΩ. Rezystancja zapisana jest również na korpusie wszystkich potencjometrów Piher Sensing Systems w tradycyjnej formie (1 K, 10 K itd.).
- Pojedyncza litera określająca charakterystykę potencjometru. „A” umieszczono w symbolach potencjometrów liniowych, „B” – logarytmicznych.
- Ostatni człon wskazuje na tolerancję nominalnej oporności. Obecnie w asortymencie TME napotkać można cztery przypadki: „0505” oznacza tolerancję 5%, „1010” to tolerancja 10%, „2020” oznacza tolerancję 20% oraz „3030” to tolerancja 30%.
Trudno wyobrazić sobie układ elektroniczny bez oporników, potrzeba zastosowania potencjometru też spotka każdego elektronika prędzej czy później. Jeżeli spotkamy potrzebę zastosowania potencjometru o dobrej jakości oraz znanych i godnych zaufania parametrach, to potencjometry Piher Sensing System posiadają te cechy.