Serwisy partnerskie:
Close icon
Serwisy partnerskie

Bass Block, czyli kompaktowy subwoofer

Article Image
Elmax
Jeśli budujesz system kina domowego lub chcesz słuchać muzyki za pomocą małych głośników lub od mini-wieży (ponieważ być może nie masz miejsca na dużą), to ten subwoofer jest dla Ciebie. Ma niewielkie rozmiary i jest łatwy w budowie, ale emituje mnóstwo basu, aby wypełnić luki pozostawione w panoramie dźwiękowej przez mniejsze systemy głośników. Na solidnej dawce niskich tonów mogą praktycznie skorzystać i filmy i każda muzyka!
Właściwości i parametry
  • Pasmo przenoszenia: 40...100 Hz, ±3 dB; 25...150 Hz, ±5 dB,
  • Impedancja: nominalna 4 Ω,
  • Wymiary: 240×272×396 mm,
  • Materiał: płyta MDF o grubości 16 mm.

Ostatnio subwoofery stały się powszechne obecne. Jest ku temu kilka powodów. Jednym z nich jest popularność systemów kina domowego z dźwiękiem przestrzennym 5.1 (gdzie „.1” odnosi się właśnie do subwoofera). Innym powodem jest rosnąca popularność małych głośników, które w warunkach domowych mniej rzucają się w oczy. Warto też zauważyć, że współczesne cienkie, płaskie telewizory nawet największych rozmiarów, nie mają miejsca na głośniki i muszą korzystać z oddzielnych kolumn.

Kompaktowe systemy głośnikowe mają tendencję do gorszego przenoszenia dolnego pasma w okolicach 50 Hz. Podczas gdy w muzyce większość satysfakcjonujących tonów niskich znajduje się w zakresie 50...60 Hz, wciąż jest ich dużo poniżej tego progu. Dla przykładu, dolne A na 88-klawiszowym pianinie z nowoczesnym strojeniem ma podstawową częstotliwość 27,5 Hz.

W przypadku głośników z odcięciem –3 dB przy 50 Hz, zostanie poważnie osłabione co najmniej pół całej oktawy, a podstawowa dolna nuta może w ogóle nie być słyszalna, tylko jej nadtony i harmoniczne.

Nie dotyczy to tylko muzyki klasycznej lub fortepianu, inne rodzaje muzyki, które zawierają dużo treści w zakresie 20...50 Hz, to reggae, hip-hop, rap, rock i pop. Także filmy akcji zawierają najniższą oktawę do odtwarzania dźwięków takich jak eksplozje i kolizje. Idealnym rozwiązaniem jest więc system dźwiękowy, który nie zamilknie poniżej 50 Hz.

Bez dużych przetworników i obudów tradycyjne konstrukcje głośników (czy to zamknięte, czy obudowy bass-reflex, czy też bardziej egzotyczne konstrukcje, takie jak tuby lub linie transmisyjne) mają podobne trudności z odtworzeniem dolnej oktawy. Jest to szczególnie widoczne, a raczej słyszalne, tam, gdzie wymagany jest wysoki poziom ciśnienia akustycznego (SPL – Sound Pressure Level).

Producenci głośników zareagowali na ten problem, opracowując przetworniki o wyjątkowo długim skoku membrany, aby „poruszyć więcej powietrza”. Niestety, przetworniki te nadal są duże i drogie.

W ostatnich dziesięcioleciach matematycy i inżynierowie audio/akustycy opracowali nowe konfiguracje obudów głośników, które umożliwiają odtwarzanie tych niskich częstotliwości w fizycznie znacznie mniejszych objętościach.

Jedną z takich konstrukcji, wdrożoną przez Juliana Edgara, była kolumna „Bass Barrel” (dosłownie – beczka), zaprezentowana w wydaniu Silicon Chip z sierpnia 1997 roku (patrz siliconchip.com.au/Issue/1997/August/The+Bass+Barrel+Subwoofer). Zastosowano w niej obudowę „Compound Isobaric 6th Order (A) Bandpass Double Vent” (Czytelnikowi wyjaśniamy – ta nazwa i tak nie ma żadnego znaczenia, poza reklamowym, a termin „6-stego rzędu” ładnie wygląda w prospektach). Ten typ obudowy zawiera dwa przetworniki zamontowane przeciwsobnie, membranami naprzeciwko siebie w konfiguracji „push/pull” (czyli „pchaj/ciągnij”, termin świetnie znany konstruktorom przeciwsobnych wzmacniaczy mocy), przy czym każdy przetwornik pracuje w oddzielnej komorze, z różnym dopasowaniem, albo raczej dostrojeniem akustycznym.

Sumarycznym efektem wzajemnego oddziaływania komór jest pasmo akustyczne, w którym można manipulować górnym i dolnym krańcem odtwarzania, a więc dość swobodnie kreować pasmo przenoszenia, oczywiście biorąc pod uwagę parametry samych przetworników. Jest to szczególnie przydatne w przypadku subwooferów.

Konstrukcja Bass Barrel (pozostaniemy przy tym terminie bez tłumaczenia, nazwa „beczka basów” zbyt przypomina cyrkowe „beczka śmiechu” albo „beczka śmierci”) ma kilka zalet; przede wszystkim jest mała i tania w budowie. Zastosowano w niej nowatorską technikę konstrukcyjną, która znacznie ułatwiła jej budowę osobom z ograniczonymi możliwościami warsztatowymi. Autor zbudował według tej koncepcji, choć w innym kształcie, kilka takich subwooferów (jako konwencjonalne prostopadłościenne skrzynki z płyt MDF) dla dwóch małych systemów dźwiękowych i były one bardzo skuteczne.

Adaptacja do wydania polskiego – Andrzej Nowicki

Aby przeczytać ten artykuł kup e-wydanie
Kup teraz
Firma:
Tematyka materiału: kompaktowy subwoofer, Pasmo przenoszenia: 40...100 Hz ±3 dB/25...150 Hz ±5 dB
AUTOR
Źródło
Elektronika dla Wszystkich listopad 2023
Udostępnij
Zobacz wszystkie quizy
Quiz weekendowy
Theremin
1/10 Lew Termen i Leon Theremin to ta sama osoba. Które nazwisko pojawiło się później?
UK Logo
Elektronika dla Wszystkich
Zapisując się na nasz newsletter możesz otrzymać GRATIS
najnowsze e-wydanie magazynu "Elektronika dla Wszystkich"