Serwisy partnerskie:
Close icon
Serwisy partnerskie

Więcej niż kable, czyli o znaczeniu akcesoriów do przewodów

Article Image
Każda branża wymaga uwagi i indywidualnego podejścia do wymogów – zarówno tych stawianych przez samego klienta, jak i definiowanych przez docelowe warunki pracy czy… normy branżowe. Wysokiej jakości, właściwie dobrany osprzęt kablowy pozwala nie tylko spełnić określone wymagania formalne, ale także – poprzez utrzymanie odpowiednich warunków pracy oprzewodowania – znacznie zwiększyć niezawodność połączeń, nawet w niesprzyjającym środowisku.

Dobór przewodu do docelowej aplikacji to zwykle jeden z najważniejszych etapów projektowania „otoczenia” elektronicznej części projektowanego systemu. Trzeba jednak pamiętać, że na odporność urządzenia w dużej mierze wpływają także bezpośrednio współpracujące z okablowaniem akcesoria, w tym:

  • dławiki kablowe (zwane też dławnicami),
  • zaślepki, w tym wersje klasyczne oraz z certyfikacją ATEX,
  • dodatkowe osłony kabli w postaci różnego rodzaju węży,
  • prowadniki (łańcuchy) kablowe,
  • połączenia wyrównawcze i masy,
  • złącza kablowe (w tym wielopinowe oraz specjalistyczne, np. PV),
  • końcówki kablowe,
  • paski montażowe.

Przyjrzyjmy się bliżej wymienionym asortymentom.

Dławiki kablowe – najważniejsze funkcje

Dławnice pełnią wiele istotnych funkcji – wymieńmy najważniejsze z nich.

  • Utrzymanie przez długi czas eksploatacji właściwego stopnia ochrony (IPxx) obudowy w miejscu wprowadzenia przewodu.
  • Stabilne, mechanicznie zamocowanie kabla i częściowe zabezpieczenie przed jego wyrwaniem.
  • Zabezpieczenie przed złamaniem żył przewodu dzięki zapewnieniu minimalnego promienia zgięcia (w przypadku dławnic z odgiętkami).
  • Ustalenie właściwego kierunku wyjścia kabla z obudowy (dławiki proste i kątowe).
  • Uzyskanie kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) poprzez zastosowanie dławnic ekranowanych, współpracujących bezpośrednio z metalową obudową urządzenia.
  • Utrzymanie wymaganego poziomu zabezpieczenia przed wybuchem.
  • Uszczelnienie dostosowane do wiązki złożonej z wielu przewodów okrągłych lub kabli płaskich, których nie sposób zamontować z użyciem osobnych dławnic.
  • Zapewnienie określonej wytrzymałości chemicznej i termicznej całego urządzenia.
  • Ułatwienie integracji systemu. 
  • Ochrona przewodu w miejscu przejścia przez otwór obudowy (np. przez osłonięcie od ostrej krawędzi otworu w metalowym panelu). 

W przypadku dławików kablowych dwa główne zastosowania to otwory obudów (rozdzielnice i sterownice, obudowy czujników i przetworników pomiarowych itp.) oraz skrzynki zaciskowe silników elektrycznych. Dławnice powinny dać się łatwo i szybko montować (w myśl znanego powiedzenia „czas to pieniądz”). Natomiast w przypadku wersji EMC muszą dodatkowo pozwalać na niezawodne połączenie ekranu kabla z masą, a także – w czasie montażu – umożliwiać na zamocowanie ekranu bez konieczności przecinania drutów ekranu oplotowego, gdyż znacznie osłabiłoby to osiągi systemu w zakresie emisji i/lub odporności na zakłócenia promieniowane, a – co gorsza – mogłoby pozostać niezauważone na etapie produkcji.

Dławiki i ich uszczelnienia powinny być dostępne w wykonaniach z różnych materiałów – odpornych (podobnie jak same kable) na określone warunki środowiskowe. Aby można było je łatwo stosować, powinny też pozwalać na montaż w standardowych otworach (gotowe otworowanie obudów, typowe wykrojniki) oraz szczelne zabezpieczenie kabli o typowych średnicach. Poza wymiarami ważne są też tolerancje mechaniczne dławików. Niekiedy znaczenie może mieć nawet kolor tworzywa, z którego wykonany jest dławik, ponieważ może być on pomocny dla działów UR w identyfikacji obwodów czy przy doborze zamienników.

Dławiki z tworzywa sztucznego

W typowych zastosowaniach maszynowych używane są często dławnice poliamidowe (fotografia 1). Klasa IP68 (10 bar) i IP69K zapewnia praktycznie najwyższy standard ochrony obudowy. W aplikacjach pracujących np. na zewnątrz budynków czy w niektórych halach przemysłowych bardzo istotny jest szeroki zakres temperatur pracy (w przypadku PA zwykle od –40°C do +100°C). Standardowo elementy te są wykonywane w kolorze czarnym, szarym lub niebieskim (wskazującym iskrobezpieczność zgodną z ATEX), ale istnieje możliwość uzgodnienia innego koloru. Ten typ dławika jest ponadto bezhalogenowy oraz spełnia wymagania dyrektywy RoHS.

Fotografia 1. Dławnice poliamidowe typu HSK METRICA-P

Główne zastosowania to budowa maszyn i urządzeń, robotyka, automatyka i sterowanie, konstrukcja pojazdów, przemysł stoczniowy, kolejnictwo, instalacje elektryczne, montaż w szafach sterowniczych, eksploatacja maszyn w warunkach podwyższonej wilgotności oraz przy narażeniu na działanie silnego strumienia wody (np. w przemyśle spożywczym).

Dławiki z tej rodziny mogą przyjmować kable o średnicach zewnętrznych od 4 do 48 mm, zarówno w obwodach zwykłych, jak i iskrobezpiecznych.

W mniej wymagających aplikacjach można stosować tańsze nylonowe dławiki (HP) – fotografia 2. Zakres temperatur dochodzi tu do 85°C, a szczelność do IP68. Elementy są dostępne w wersjach z gwintami PG i metrycznymi, ale do cienkich ścianek skrzynek rozdzielczych można wybrać odmiany z krótszym gwintem. Montaż jest prosty i szybki.

Fotografia 2. Nylonowe dławiki z serii HP

W przypadku gdy spodziewamy się, że kable będą się poruszać, warto zapewnić ochronę przed uszkodzeniami przez zastosowanie dławic z elastyczną, plastikową odgiętką (fotografia 3). Dostępne są gwinty metryczne i PG.

Fotografia 3. Dławiki kablowe do zastosowań maszynowych z serii HSK-B

Bardzo ciekawą ofertę stanowią poliamidowe dławiki kątowe (fotografia 4), które oddają nieocenione zasługi w sytuacji, gdy wyjście kabla pod kątem prostym w stosunku do ścianki skrzynki sterowniczej jest kłopotliwe lub niemożliwe. Przez otwarty dławik można swobodnie przeprowadzić przewód, a po zamknięciu całość zatrzaskuje się, nie pozostawiając możliwości samoczynnego lub przypadkowego otwarcia.

Fotografia 4. Dławiki kątowe z serii HSK-WI

Zdecydowanie najszybsze w montażu są dławiki bezgwintowe (fotografia 5), zapewniające optymalne prowadzenie kabla dzięki specjalnemu zaciskowi centrującemu i dużej powierzchni dociskającej. Dławiki tego rodzaju zalecane są do szybkiego montażu, a także urządzeń o ograniczonym dostępie od strony kontrnakrętki.

Fotografia 5. Dławiki bezgwintowe z serii HELUFAST

Dławiki metalowe

Dobrym przykładem dławików metalowych są elementy z serii HSK-MS-B (fotografia 6). Dławiki te są wykonane z mosiądzu i mają zintegrowaną odgiętkę w formie sprężyny ze stali nierdzewnej. Ich wytrzymałość mechaniczna jest znacznie wyższa niż w przypadku odpowiedników tworzywowych.

Fotografia 6. Dławiki metalowe z odgiętką (seria HSK-MS-B)

Do kabli płaskich stosowane są dławiki mosiężne z serii STS-F (fotografia 7), wyposażone w specjalne wkładki uszczelniające. Standardowa szczelność IP54 może tu być podwyższona w razie potrzeby dodatkową uszczelką (O-ring) do poziomu IP65. Zakres temperaturowy od –30°C do +80°C jest absolutnie wystarczający dla kabli PVC.

Fotografia 7. Dławik do kabli płaskich – seria STS-F

Ważną zaletą dławików metalowych jest możliwość sprawnego przewodzenia prądu elektrycznego w szerokim zakresie częstotliwości, co pozwala znacznie uprościć łączenie oplotów ekranujących z obudową urządzenia. Przykładem supernowoczesnych dławików zapewniających osiągnięcie doskonałej kompatybilności elektromagnetycznej (za sprawą połączenia ekranu kabla na całym obwodzie z użyciem opatentowanej konstrukcji wewnętrznej przepustu) może być seria HELUTOP MS-EP4 (fotografia 8). Zintegrowany element stykowy ze stali sprężystej przyspiesza montaż i w znacznym stopniu wymusza prawidłowe jego wykonanie, jednocześnie bezpiecznie i pewnie łączy ekran z obudową silnika lub skrzynki sterowniczej.

Fotografia 8. Dławiki ekranujące z serii HELUTOP® MS-EP4

Akcesoria uzupełniające do dławików kablowych

Poniżej podajemy przykłady wybranych produktów firmy HELUKABEL, które doskonale uzupełniają asortyment akcesoriów kablowych.

HELUTOP HT – uszczelniacz wielootworowy do dławików

Do dławików HELUTOP HT są dostępne wkładki wielootworowe (fotografia 9) oraz kołki zaślepiające, co daje możliwość wprowadzania przez jeden dławik wielu przewodów, bez znaczącej utraty szczelności całego zespołu (IP68). Dostępne kolory to: czarny, szary i jasnoszary.

Fotografia 9. Wielootworowy uszczelniacz do dławików HELUTOP HT

Zaślepki kablowe

Zaślepki kablowe pozwalają zabezpieczyć otwory w obudowie, które nie są wykorzystywane w danej wersji urządzenia bądź też pozostają w niej jako dodatkowy dostęp serwisowy lub port umożliwiający rozbudowę systemu w razie potrzeby.

Najbardziej popularne są zwykłe, gwintowane zaślepki poliamidowe, dostępne zarówno w rozmiarach metrycznych (maksymalny gwint M63×1,5), jak i we wciąż popularnym standardzie PG (maksymalny rozmiar 48), w trzech kolorach.

Alternatywę stanowią zaślepki mosiężne – dostępne z o-ringiem (typ VS-O) lub bez (typ VS). Wykonania mosiężne są dodatkowo chronione przed korozją za pomocą warstwy niklu. Zaślepki z o-ringiem są wykonywane również w wersji stali nierdzewnej, w ramach tego samego typoszeregu.

Bardzo ciekawą konstrukcję stanowią nowoczesne, samouszczelniające zaślepki typu WN (fotografia 10), będące prostą alternatywą dla dławików kablowych. Prowizoryczne (bez dławnicy) przeprowadzenie kabla zapewnia stopień ochrony IP54.

Fotografia 10. Samouszczelniające zaślepki z serii WN z membraną z elastycznego plastiku, przeznaczone do prostych instalacji kablowych

Rodzinę zaślepek w ofercie HELUKABEL uzupełniają stopery uszczelniające HELUTOP (fotografia 11), wykonane z czarnego poliamidu i pozwalające zabezpieczyć dławiki w czasie transportu, a także odgrywające rolę dodatkowego uszczelnienia w obudowach urządzeń.

Fotografia 11. Stopery do dławików typu HELUTOP HT zapewniające uszczelnienie i/lub zabezpieczenie niewykorzystanych dławików
Fotografia 11. Stopery do dławików typu HELUTOP HT zapewniające uszczelnienie i/lub zabezpieczenie niewykorzystanych dławików

Ofertę zaślepek uzupełniają też liczne rodzaje adapterów gwintów (fotografia 12), również w wersjach ATEX. Szeroka gama redukcji i adapterów pozwala na zaspokojenie praktycznie wszystkich potrzeb monterów instalacji i systemów elektrycznych oraz elektronicznych.

Fotografia 12. Przykładowe redukcje gwintów wykonane z poliamidu

Wszystkie produkowane przez nas akcesoria kablowe spełniają wymagania dyrektywy RoHS (III). W celu zapoznania się z pozostałymi produktami zapraszamy do odwiedzenia strony: https://www.helukabel.pl/oferta/Osprzet-kablowy,5000

Firma: HELUKABEL Polska Sp. z o.o.
Tematyka materiału: Helukabel
Źródło
Elektronika Praktyczna czerwiec 2025
Udostępnij
Zobacz wszystkie quizy
Quiz weekendowy
cykl Silniki krokowe w praktyce
1/8 Wraz ze zmniejszeniem napięcia zasilania silnika szczotkowego DC o połowę w stosunku do napięcia znamionowego, moc silnika i moment obrotowy zmniejsza się:
UK Logo
Elektronika dla Wszystkich
Zapisując się na nasz newsletter możesz otrzymać GRATIS
najnowsze e-wydanie magazynu "Elektronika dla Wszystkich"